Να μιλήσουμε για πολιτική
Γράφει ο Χρίστος Γεωργούσης
Με τέσσερις βασικούς τρόπους προσεγγίζουμε την πολιτική.
- Ο ένας είναι ο συναισθηματικός τρόπος, όπως αυτός εκφράζεται με του θυμούς, με την τάση εκδίκησης, με τις φωνές και τα πάθη. Τον γνωρίσαμε πολύ τελευταία, αλλά τον γευόμαστε και στη δράση ακραίων οργανώσεων και των «πιστολέρο» του μίσους, αν εντάξουμε στην πολιτική τις βόμβες και τους φόνους.
- Δεύτερος είναι ο θρησκευτικός τρόπος. Το κόμμα είναι ο θεός, δεν κάνει λάθη, διαθέτει το αλάθητο μαζί με τον Πάπα, προηγείται σε κάθε μας σκέψη και δράση. Τι θα πει το κόμμα, αυτό μας απασχολεί πρώτα. «Πρώτα ο θεός», λέμε στην καθημερινή μας κουβέντα, άλλοι μπορεί να μη λένε «πρώτα το κόμμα», αλλά έτσι ενεργούν. Ακόμα και η ζωή (η έσχατη αξία) υποτάχθηκε σ’ αυτήν την υπέρτατη «αλήθεια». Πρέπει να τονιστεί ότι η «ίωση» αυτή αρχικά μόλυνε τους επαναστάτες της αριστεράς, αλλά διαδόθηκε ταχύτατα και στους άλλους απέναντι που αμύνονταν για τα προνόμιά τους. Μετά τον εμφύλιο στην Ελλάδα, αντί οι νικητές να δείξουν τα αγαθά της δημοκρατίας, τη συγγνώμη και την επιείκεια, οργάνωσαν ένα παντοδύναμο κομματικό κράτος. Έτσι φτάσαμε στο σημείο να έχουμε τα λεγόμενα χωριστά καφενεία, τους φακέλους φρονημάτων που διατήρησαν επί χρόνια οι νικητές του εμφυλίου ή την πίστη στο Στάλιν και άλλους. Από τη μια και την άλλη μεριά ο κομματισμός καλά κράτησε και σήμερα είναι απογοητευτικό να συνεχίζεται αυτού του είδους η θρησκευτική προσήλωση στην πολιτική.
- Τρίτος τρόπος είναι η ποδοσφαιρική προσέγγιση της πολιτικής. Εδώ δρούμε με τον φανατισμό και την αφέλεια του ποδοσφαίρου, για να ξεσπάσουμε ή για να δημιουργήσουμε εχθρούς της επικαιρότητας και να χαλαρώσουμε. Συζητήσεις στα καφενεία, αντιδράσεις θυμού θορυβώδεις, κραυγές και ζητωκραυγές, σημαίες, σαλπίσματα, παιάνες νικητήριοι, όλα αυτά ανήκουν στο ποδόσφαιρο, αλλά δυστυχώς πέρασαν και στην πολιτική με τις μαζώξεις στις πλατείες που σήμερα δεν έχουν πια να δώσουν τίποτα, παρά μόνο υστερικά ξεσπάσματα.
- Τέταρτος τρόπος είναι ο ορθολογικός, με ψυχραιμία σκέψης και δράσης. Ορθολογιστής, λέει ο Καρλ Πόπερ είναι αυτός που περισσότερο θέλει να μάθει, παρά να έχει δίκιο. Που είναι πρόθυμος να μάθει από τους άλλους. Η ιεραρχική οργάνωση των κομμάτων αντιγράφει το ιεραρχικό μοντέλο της κοινωνίας και πολλοί που ξεκινούν απ’ τα κεντρικά γραφεία της πολιτικής ποτέ δεν έρχονται ν’ ακούσουν, αλλά να μεταφέρουν απόψεις! Και οι τοπάρχες της πολιτικής δυστυχώς υπακούουν σ’ αυτές τις χρεοκοπημένες παλιές μορφές οργάνωσης και λειτουργίας της πολιτικής. Στην ορθολογική προσέγγιση της πολιτικής περισσεύει η λογική και η ψύχραιμη αντιμετώπιση των πολιτικών ζητημάτων. Δεν θεωρούμε τους άλλους «κόλαση» και τους δικούς μας «παράδεισο», αναπτύσσουμε τεχνικές συνεργασίας, προωθούμε τη διαφάνεια και το διάλογο, αποφεύγουμε την μεσσιανική αντίληψη και την προσωπολατρία, στρέφουμε την κριτική και στο δικό μας έργο. Με αυτά όλα θα διαπιστώσει κανείς ότι αυτός ο τέταρτος τρόπος αντιμετώπισης της πολιτικής έχει τους λιγότερους οπαδούς στη χώρα μας.
Ας παραθέσουμε ακόμα μερικές σκέψεις για τον τρόπο με τον οποίο συνήθως αντιμετωπίζουμε την πολιτική.
- Ως αρχάριοι στο σκάκι βλέπουμε την πρώτη κίνηση (επιθετική) και όχι τις επόμενες.
- Συνηθίζουμε να τοποθετούμε τον κίνδυνο, τον εχθρό πολύ κοντά, δίπλα μας, ενώ συχνά είναι πιο μακριά και καμιά φορά αόρατος.
- Μας επηρέασε στο σχολείο η σπαρτιατική λογική "ή ταν ή επί τας" με άλλα λόγια "ή όλα ή τίποτα".
- Στο μίγμα σκέψης και συναισθήματος μας πέφτει πάντα πολύ συναίσθημα (πολύ αλάτι) και η πολιτική μας λογική επηρεάζεται.
- Ως αποτέλεσμα αυτών έρχεται και το άλλο, ότι προχωρούμε με ρήγματα, χωρίς να διαμορφώνουμε τις αναγκαίες συμμαχίες για να ενισχύσουμε τη θέση μας, με αποτέλεσμα τελικά να μένουμε λίγοι και να είμαστε οι χαμένοι.
- Συχνά σκεφτόμαστε με τον τρόπο άλλων, όχι με το δικό μας μυαλό και αυτό αφορά κυρίως όσους είναι ενταγμένοι σε κομματικές λογικές που περιμένουν τα κεντρικά όργανα να μιλήσουν για να εκφράσουν και αυτοί τη γνώμη τους.
- Θα μπορούσανε να βάλουμε ως έβδομο χαρακτηριστικό την εκλογολαγνεία. Νομίζουμε ότι οι εκλογές θα φέρουν λύση, αλλά πρώτα πρέπει να έχουμε άλλου είδους προετοιμασίες (συνεννόηση κομμάτων, προγραμματισμό επόμενων βημάτων, διαμόρφωση συμμαχιών). Ψηφίζοντας αλλάζουμε την κυβέρνηση, όχι το κράτος με τους μηχανισμούς και τους ανθρώπους του και πολύ περισσότερο δεν αλλάζουμε τους πολίτες που τους έχουμε ανάγκη στα περαιτέρω τολμηρά βήματα.
- Τέλος οι περισσότεροι είμαστε άνθρωποι του καναπέ ή του καφενείου (θέλουμε τη βολή μας) και τα γεγονότα μας έχουν ξεπεράσει προ πολλού. Για να σκεφτόμαστε πολιτικά πρέπει και να δρούμε πολιτικά και τη συμμετοχή δεν την αγαπήσαμε ιδιαίτερα. Παρά τα όσα λέγονται οι Έλληνες δεν είναι της συμμετοχής και οι εκλογές δεν αρκούν για να φέρουν αποτέλεσμα.
