Παριανές υποκειμενικότητες

  Η ΚΟΙΝΟΤΟΠΙΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ-Η ΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, του Γιάννη Γεωργούση  (16-6-2023) Πολλή δυστυχία γύρω μας... Πολύ κακό, πολλή μοχθηρία. Εγκλήματα πάθους, δολοφονίες, μίσος μεταξύ των ανθρώπων, πόλεμοι, τραυματισμοί, πολιτική μίσους. Δύσκολο φαινόμενο να το ερμηνεύσει κανείς ολικά. Η Χάννα Άρεντ έκανε μια προσπάθεια. Ήταν αυτή η Γερμανοεβραία, μαθήτρια και ερωμένη του Χάιντεγκερ, η οποία είπε ότι ο ολοκληρωτισμός είναι φαινόμενο του 20ου αιώνα.     Γιατί τόσο κακό; Γιατί ο Άιχμαν και τόσοι άλλοι, που μπορούσαν να έχουν συγκινήσεις, να αγαπούν, να είναι, κατά τα άλλα, στοργικοί εραστές και φιλήσυχοι οικογενειάρχες, έκαναν τόσα εγκλήματα; Το κακό είχε γίνει κοινοτοπία στο φασισμό. Η Χάννα Άρεντ μίλησε για την κοινοτοπία του κακού. Το κακό είχε γίνει εξάρτημα μιας ρουτίνας και μιας κανονικότητας. Αφού όλοι αυτό κάνουν, αυτό θα κάνω κι εγώ. Θα εκτελώ εντ o λές... Δεν πάνε να λένε κάποιοι! Όντως, ως γραφειοκρατική δομή στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, έτσι λειτ...

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ, του Γιάννη Γεωργούση (19-6-2023)   Η Επιστήμη που μελετά το φαινόμενο του εγκλήματος είναι η Εγκληματολογία. Εγκληματολόγος μπορεί να γίνει κανείς με νομικές, κοινωνιολογικές σπουδές ή σπουδές ψυχολογίας.             Ο άνθρωπος, λένε οι φιλόσοφοι, είναι κοινωνικό ον. Αλλά κάπου μέσα στην κοινωνική αλληλόδραση και τις πολλές φάσεις κοινωνικοποίησης, μπορεί να δημιουργηθούν περίπλοκες στρεβλώσεις και να στρέψουν το άτομο στην παραβατικότητα και να το κάνουν αντικοινωνικό. Πιστεύω ότι το έγκλημα, ως φαινόμενο, δεν θα εκλείψει ποτέ και θα αναπτυσσόταν ως κηλίδα ακόμα και σε ουτοπικές κοινωνίες.             Οι εγκληματολόγοι, γενικά, εξετάζουν το έγκλημα απομονωμένα και ατομικά. Φορτώνουν στον εγκληματία όλες τις αποτυχίες και βγάζουν «καθαρή» την κοινωνία. Τα «εγκλήματα των ισχυρών» (διαφθορά, οικονομικά εγκλήματα, ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, οργανωμένο έγκλημα...

  ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΟΣΚΥΛΑ (20-5-2021) Ήταν μια μεγάλη περιοχή με λιβάδια, πεδιάδες, ευωδιαστά φρουτόδεντρα, άγρια βότανα που μοσχομύριζαν. Η περιοχή αυτή ανήκε σε ορισμένους κτηματάρχες. Κτηματοφύλακες τους έλεγαν στην πιάτσα. Μέσα σε πολλές δεκαετίες, αυτή η θεάρεστη περιοχή ανήκε σε δύο ως τέσσερις ανθρώπους. Ο ανώτερος αριθμός κατόχων γης είχε φτάσει κάποτε στους εννιά. Σε κάθε κτηματοφύλακα ανήκε ένα μερίδιο γης, μια «επικράτεια», όπως έλεγαν πάλι στην πιάτσα. Οι κτηματοφύλακες ήταν οι αφέντες του τόπου, όπως οι παλιοί τσιφλικάδες. Υπήκοοί τους ήταν σκυλιά. Κάθε λογής σκυλιά και ράτσες: κυνηγόσκυλα, μπουλντόγκ, μπόξερ, σέτερ, πεκινουά, τσιχουάουα, ροτβάιλερ, κανίς, γκριφόν, λυκόσκυλα κ.λπ. Οι κτηματοφύλακες ενδιαφέρονταν ο καθένας να διαφεντέψει όλο αυτόν τον υπέροχο τόπο για τον εαυτό του. Και να κυριαρχήσει πάνω στα σκυλιά. Κάθε αύξηση του μεριδίου επικράτειας ήταν ο στόχος. Και η κατοχή όλης της επικράτειας ο ευκταίος προορισμός Ο κάθε κτηματοφύλακας, ανάλογα με την ισχύ του είχ...

  Η ΝΕΑ ΟΜΙΛΙΑ (13-11-2022)   Κάποτε στον 21 ο αιώνα η Νέα Ομιλία έγινε δόγμα. Το μότο της ήταν: "όσο πιο λίγα γνωρίζετε, τόσο πιο πολλά να λέτε". Στα σχολεία προσαρμόστηκε το εκπαιδευτικό σύστημα. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές προέτρεπαν τα παιδιά να μη φοβούνται και να λένε τη γνώμη τους. Ακόμα, και αν η γνώμη τους δεν εδράζεται σε επιχειρήματα, πρέπει να τη λένε. Οι διαφημίσεις κατέκλυζαν τους χώρους, την τηλεόραση και την κοινωνική ζωή: «Έχεις μια γνώμη και δεν τη λες; Χάνεις την ευκαιρία για ένα νέο, αποτελεσματικό και γρήγορο τηλέφωνο». «Πες τη γνώμη σου και κέρδισε κουπόνια για το σούπερ μάρκετ». «Άργησες να πεις τη γνώμη σου; Έχασες την σούπερ ευκαιρία κλήρωσης της εταιρίας μας.» Οι ειδικοί στα άρθρα των εφημερίδων και στα περιοδικά έγραφαν: Είναι η εποχή της γνώμης. Η πολιτική ορθότητα σήμερα είναι να λέμε πάντα τη γνώμη μας. Τα ατομικά δικαιώματα το επιβάλλουν αυτό. Σημασία δεν έχει το περιεχόμενο. Έχει η μορφή. Σημασία έχει να πείθετε ή να φαίνεστε αληθοφαν...

  ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ, του Γιάννη Γεωργούση «. . . Οι θεατές, έχοντας την εντύπωση ότι εξέφραζαν τις δικές τους κατασταλαγμένες απόψεις, παπαγάλιζαν συνθήματα και συζητούσαν ψευδοζητήματα με τα οποία τους βομβάρδιζαν καθημερινά τα ΜΜΕ, και, όπως συμβαίνει σε οποιοδήποτε άλλο θεαματικό άθλημα, «υποστήριζαν» υπάκουα την εθνική ομάδα στην έρημο ζητωκραυγάζοντας υπέρ της. Κοινωνικά και ψυχολογικά καταπιεσμένοι, οι άνθρωποι ελκύονται από θεάματα βίαιων συγκρούσεων, τα οποία επιτρέπουν στις συσσωρευμένες διαψεύσεις τους να εκρήγνυνται σε κοινωνικά επιτρεπτούς οργασμούς συλλογικής υπερηφάνειας και μίσους. Μην επιτυγχάνοντας κάτι σημαντικό στην εργασία ή τον ελεύθερο χρόνο τους, συμμετέχουν αντισταθμιστικά σε στρατιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν απτά και αναμφισβήτητα αποτελέσματα. Στερημένοι από την αυθεντική κοινότητα, συναρπάζονται από την αίσθηση ότι μοιράζονται έναν κοινό σκοπό, έστω κι αν αυτός δεν είναι άλλος από εκείνον της αντιμετώπισης κάποιου κοινού εχθρού, αντιδρώντας με οργή εναντ...

ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, του Γιάννη Γεωργούση Λένε κάποιοι ότι είναι υποκρισία η αυτόνομη κάθοδος στις εκλογές, χωρίς κάποια κομματική στήριξη. Βασικά, δεν είναι ακριβώς τα κόμματα που δημιουργούν προβλήματα. Ούτε όποια κομματική στήριξη. Μια δημοκρατία έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη κομμάτων, που μετά από την «παπανδρεϊκή» εποχή έχουν αλώσει όλους τους χώρους: τοπική αυτοδιοίκηση, συνδικαλισμό, πανεπιστήμια, διοίκηση κτλ. Δεν προτείνουμε κατάργηση των κομμάτων. Τα κόμματα είναι φορείς της διακυβέρνησης, όπως είναι οι ομάδες πίεσης, τα κάθε λογής δίκτυα και η κοινωνία των πολιτών. Από τι στιγμή που ο Μαρξ έπεσε στα χέρια του Λένιν, τροποποιήθηκε και προσαρμόστηκε στα δεδομένα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Ο Λένιν δεν υπήρξε απλά ως ένας συνεχιστής του Μαρξ, αλλά και παραγωγός νέων ιδεών που υπαγόρευε η πολιτική. Έτσι, σήμερα μιλάμε για μαρξισμό-λενινισμό. Όταν ακούμε επίσης για μαρξισμό-λενινισμό το πρώτο πράγμα που εννοούμε πια είναι ο σταλινισμός. Ο Λένιν όρισε το κόμμα ως πρωτ...

   Του Γιάννη Γεωργούση   Έχουν περάσει πολλά χρόνια, αλλά οι μνήμες είναι θλιβερές. Ένα καλοκαίρι, που ένας μισερός τύπος βίασε και άφησε ανάπηρη από τα χτυπήματα μια νεαρή κοπέλα: τη Μυρτώ. Σήμερα η κοπέλα βρίσκεται σε κατάσταση βαρύτατης αναπηρίας, χωρίς να έχει συνέλθει εντελώς. Ήταν άδικο. Είναι θλιβερό. Πρέπει να προσπαθούμε να προλαμβάνουμε. Είναι αλήθεια ότι χρειάζεται ένας έλεγχος στα σύνορα και μια επιτήρηση εντός των συνόρων. Μια κοινωνία της ζούγκλας είναι χειρότερη από μια κοινωνία υπό επιτήρηση και εξουσία. Τα σύνορα πρέπει να εγκωμιαστούν. Συμφωνώ με το έργο του Ρεζίς Ντεμπρέ «Το εγκώμιο των συνόρων» και διαφωνώ με τον αγαπημένο μου, κατά τα άλλα, Εντγκάρ Μορέν που υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να υπάρχει έλεγχος στα σύνορα, κάθε πληθυσμός οφείλει να μετακινείται ελεύθερα (άλλωστε αυτό δεν γίνεται με τα εμπορεύματα και τα κεφάλαια); Είναι πολλά ζητήματα που πρέπει να ξεκαθαριστούν σχετικά με την περίπτωση της Μυρτώς. Έγινε το έγκλημα από ένα μετανάστη, ο...

  Του Γιάννη Γεωργούση Είναι σίγουρο ότι το πολιτικό σύστημα πάσχει από έλλειμμα δημοκρατίας. Είναι σίγουρο ότι χρειαζόμαστε μια πιο συμμετοχική δημοκρατία. Είναι σίγουρο ότι πολιτικά μοντέλα, όπως αυτό της Ελβετίας είναι πιο δίκαια (ακόμα και στην Κούβα, αν παρακολουθήσει κάποιος τις τελευταίες εξελίξεις). Είναι σίγουρο ότι στην Ελλάδα χρειαζόμαστε περισσότερη αμεσότητα στη λήψη αποφάσεων. Από εκεί και πέρα, τα δημοψηφίσματα, που είναι μια αμεσοδημοκρατική μορφή συναπόφασης, έχουν τα θετικά και τα αρνητικά τους. Αν γινόντουσαν πιο συχνά δημοψηφίσματα, ο «λαός» θα είχε κίνητρα να εξέλθει από την απάθεια. Η διαπλαστική και διαπαιδαγωγική τους δράση θα ευνοούσε ενδεχομένως τις ζυμώσεις και τη διαβούλευση. Σε κρίσιμα θέματα, ο λαός θα γινόταν ο νομοθέτης και θα ξεπερνιόταν το πρόβλημα αλληλοεπικάλυψης νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας που παρατηρείται. Ο «λαός» θα είχε άποψη, θα ήταν υπολογίσιμος και η κάθε εξουσία θα μετατρεπόταν σχεδόν σε καταπίστευμα, ανακλητή και ευάλωτη σε πι...

Του Γιάννη Γεωργούση   Γιατί οι νέοι, αλλά και οι μεγαλύτεροι, δεν συμμετέχουν στα κοινά; Κι εννοώ συμμετοχή εθελοντική, εθελούσια και αφιλοκερδή. Είναι πολλοί οι λόγοι. Άλλοτε εμφανίζονται ως αυτόνομοι ισχυροί παράγοντες αποχής από τα κοινά, άλλοτε αλληλεπιδρούν.             Μετά τη δικτατορία εμφανίστηκε μια εκρηκτική διάθεση και διάσταση συμμετοχής. Επί δικτατορίας, οι πολίτες ήταν φιμωμένοι, απαγορευόταν η συνάθροιση και το συνεταιρίζεσθαι, καθώς και οι ελεύθερες απόψεις, ο διάλογος, η ελευθεροτυπία. Έτσι, ήταν σαν να έσπασε μια τεχνητή φούσκα μετά το 1974, να έγινε ένα Big Bang και να θέριεψε η συμμετοχή στα κοινά και, γενικότερα, στην πολιτική ζωή. Από ένα σημείο και πέρα όμως, η κομματική ένταξη και η κομματική πειθαρχία στένεψαν τους ορίζοντες των πρωτοβουλιών και «ευνούχισαν» την πρωτοτυπία και τον αυθορμητισμό. Η ελευθερία φάνηκε να συστέλλεται. Εξίσου σημαντικό είναι ότι το πολιτικό σύστημα, που ήταν σχετικά σταθερό επί δε...