Εμείς οι γάτες, η ζωή και η φιλοσοφία
Γράφει ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ
Μπορούμε να οδηγήσουμε σε βάθος τη σκέψη μας, να φιλοσοφήσουμε παρατηρώντας τα ζώα; Συγκάτοικοι στον πλανήτη είναι, κάποια ώρα ίσως σταματήσουμε να τα σκοτώνουμε και να βρούμε άλλη λύση στη διατροφή. Γιατί να επαναστατήσουν δεν γίνεται! Ο Τζον Γκρέϊ, καθηγητής στο London School of Economics, υποστηρίζει ότι έχουμε να μάθουμε πολλά από τις γάτες γράφοντας ένα βιβλίο με τίτλο "Αιλουροειδής φιλοσοφία. Οι γάτες και το νόημα της ζωής". Το βιβλίο αυτό το παρουσιάζει η Άννα Λυδάκη, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Πάντιου Πανεπιστημίου, στο Βήμα (2-4-2023). Αναρτώ μέρος του κειμένου της καθηγήτριας θυμίζοντας ότι και άλλες φορές έχω αναφερθεί σε παρουσιάσεις της. Δεν είναι βέβαια μόνο οι γάτες, αλλά πολλά ζώα που μας βοηθούν να φιλοσοφήσουμε με την παρουσία τους και την συμπεριφορά τους.
"Οι άνθρωποι δεν είναι ξεχωριστοί, τονίζει ο Γκρέϊ, και δεν αποτελούν το τέλος, τον σκοπό του σύμπαντος. Όπως κάθε άλλο πλάσμα, μοιάζουν με τα αχυρένια σκυλιά που χρησιμοποιούνται στην αρχαία Κίνα ως τελετουργικά αντικείμενα, ετοιμάζονταν προσεκτικά για τελετές και έπειτα καίγονταν ως προσφορές στους θεούς. Οι άνθρωποι μπορεί να ακμάζουν, όμως άλλα ζώα ζουν καλά με τρόπους που για εκείνους είναι ανέφικτοι, όπως συμβαίνει με τη γάτα που ζει σύμφωνα με τη φύση της, ενώ οι άνθρωποι καταπιέζουν την δική τους, γράφει ο Γκρέϊ και παρουσιάζει την ευτυχισμένη ζωή της σε διάλογο με φιλοσόφους, όπως ο Αριστοτέλης, ο Επίκουρος, ο Μοντέν, ο Πασκάλ, ο Σπινόζα, ο Χομπς κ.ά.
Ο ορθολογισμός και οι θεωρίες δεν βοηθούν, διότι ο καλός βίος μαθαίνεται μόνο όταν τον ζούμε, γράφει ο Γκρέϊ. Και όταν οι άνθρωποι δηλώνουν ότι στόχος της ζωής είναι η ευτυχία, καταλαβαίνουμε ότι είναι δυστυχείς και χάνουν το παρόν, αναζητώντας μια τεχνητή μελλοντική ευτυχία. Τις γάτες, καθώς δεν έχουν αυτοεικόνα, δεν τις απασχολεί το ότι μια μέρα θα πάψουν να υπάρχουν. Είναι ο εαυτός τους, ζουν χωρίς να φοβούνται τον χρόνο, δεν σχεδιάζουν την ζωή τους, δεν έχουν καμία μύχια αγωνία και δεν πλήττουν ποτέ. Αντίθετα οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την διασκέδαση για να ξεχνούν τον θάνατο και τον κατασκευασμένο από την μνήμη και την κοινωνία εαυτό τους. Η αιλουροειδής αγάπη διαφέρει από την ανθρώπινη. Δεν είναι περισπασμός από την μοναξιά ή την απόγνωση και είναι χωρίς αυταπάτες και στρεβλώσεις. Όταν οι γάτες αγαπούν, δεν ξεγελούν τον εαυτό τους και, εάν ένας άνθρωπος τους προσφέρει τα απαραίτητα, μπορούν να τον αγαπήσουν".
